Bunkier SD PGW AR w Wilkocinie

Największe w Polsce podziemne stanowisko dowodzenia przeznaczone dla sztabu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej (3 Frontu Zachodniego). Podziemny system korytarzy częściowo udostępniony. W niedostępnej części zimowisko nietoperzy.

 

Oderstellung - Dziewin

Linia (Pozycja) Środkowej Odry (niem. Oderstellung). Jest to zespół około 650 (z planowanych ok. 780) jednokondygnacyjnych żelbetowych schronów bojowych, obserwacyjnych lub biernych wyposażonych w liczne pancerze forteczne (np. płyty, półkopuły i kopuły pancerne). Zbudowane zostały w latach 1928-1939 (modernizowanych w 1944-45 r.) wzdłuż lewego brzegu Odry od Wrocławia do Krosna Odrzańskiego. Oprócz betonowych umocnień wybudowano także setki schronów drewniano-ziemnych, betonowych stanowisk karabinów maszynowych, okopy, rowy przeciwpancerne i umocnione stanowiska artylerii. Rejony mostów otoczono zasiekami z drutu kolczastego i założono pola minowe. Oprócz zasadniczej linii obrony powstały także fortyfikacje przedpola i umocnione przyczółki mostowe na prawym brzegu Odry, a także fortyfikacje tyłowe na Linii Bobru - tzw. "Rygiel Bobru".

Umocnienia te wraz z Międzyrzeckim Rejonem Umocnionym oraz Wałem Pomorskim (niem. Pommernstellung) stanowiły główną linię obrony III Rzeszy przed atakiem ze wschodu (chodziło głównie o agresję ze strony Polski). Oderstellung miała zabezpieczyć głównie tereny Dolnego Śląska, w 1939 na niektórych odcinkach osłaniała koncentracje oddziałów niemieckich szykujących się do ataku na Polskę. Według planów dowództwa niemieckiego fortyfikacje linii miały zatrzymać ofensywę styczniową Armii Czerwonej, co jednakże nie powiodło się.

Obecnie obiekty Oderstellung nie są należcie zagospodarowane. Duża część z nich została wysadzona i zniszczona w 1945 r. przez Rosjan oraz w latach 50 przez wojska polskie. Nieliczne zachowane w całości obiekty, szczególnie w wałach przeciwpowodziowych były zasypywane (najczęściej po powodzi w 1997 r.), pozostałe są systematycznie niszczone przez złodziei złomu.

Wołowiec

Wołowiec (776 m n.p.m.) – wzniesienie w Sudetach Środkowych, w Górach Wałbrzyskich, w pasmie Gór Czarnych.

Wzniesienie położone w południowo-wschodniej części Gór Wałbrzyskich, w paśmie Gór Czarnych, na południowy wschód od miejscowości Wałbrzych.

Powulkaniczne wzniesienie zbudowane ze skał wylewnych, w kształcie stożka z kopulastą częścią szczytową i wyraźnie zaznaczonym wierzchołkiem. Zbocze wschodnie i zachodnie jest strome. Zbocze północne w części grzbietowej opada stromo w dół i przechodzi w łagodne niewielkie południowe zbocze Małego Wołowca (720 m n.p.m.), którego niewielki szczyt wyrasta ze zbocza. Zbocze południowe opada nieznacznie w kierunku małego wierzchołka Kozła (774 m n.p.m.).

Pod górą biegną dwa najdłuższe tunele kolejowe w Polsce

Wołowiec (po prawej)

Droga na szczyt

Widok z podnóży szczytu na Wałbrzych

Skałki w pobliżu szczytu

Wierzchołek

Krzyż na szczycie

Widok ze szczytu na Wałbrzych, Góry Wałbrzyskie, Chełmiec