poniedziałek, 25 stycznia 2021

Budniki

Budniki (niem. Forstlangwasser) – nieistniejąca już osada w polskiej części Karkonoszy, na północnym zboczu Kowarskiego Grzbietu.

Osada założona na wysokości ok. 850 m n.p.m. nad potokiem Malina w okresie wojny trzydziestoletniej przez chroniących się w górach mieszkańców okolic Kowar, Karpacza i Wilczej Poręby. W I połowie XIX w. służyła lokalnym przemytnikom szmuglującym Tabaczaną Ścieżką tytoń z Austrii do Prus. Na przełomie XIX i XX wieku w wiosce powstały nawet dwie gospody. W późniejszych latach na terenie wsi funkcjonowała także filia szkoły ewangelickiej. Do 1945 osada liczyła kilkanaście domów, w tym schronisko Forstbaude.

We wspomnieniach dawnych mieszkańców można przeczytać o występowaniu co zimę grubej pokrywy śnieżnej, która utrudniała komunikację nawet pomiędzy poszczególnymi domostwami. Szczególnie uciążliwy w tym czasie był także brak słońca, które przez 113 dni w roku nie wychodziło ponad masyw Grzbietu Kowarskiego. Z tego względu co roku 26 listopada organizowano pożegnanie, zaś 19 marca przywitanie słońca (faktycznie w różnych miejscach osady słońce pokazywało się po raz ostatni od 12 do 26 listopada, a pojawiało po przesileniu zimowym między 15 a 30 stycznia; w nieistniejącej gospodzie słońce było widoczne po raz ostatni 24 listopada, by pojawić się 18 stycznia)

Po wojnie tutejsze zabudowania były wykorzystywane przez kilka lat przez stowarzyszenie studenckiej Bratniej Pomocy z Wrocławia. W latach 50. XX wieku prowadzone tu poszukiwania rud uranu spowodowały, że okolica przestała nadawać się do zamieszkania. Pozostała opustoszała polana ze śladami zabudowań oraz resztkami sztolni i hałd, przez następne lata funkcjonowało tu turystyczne schronisko Budnik.

W 2013 roku udało się pozyskać środki na realizację projektu "Szlak Miłośnik Budnik", w ramach którego na terenie dawnej osady wybudowano wiatę wypoczynkową, ustawiono tam tablicę informacyjną oraz oznaczono miejsca, w których znajdowały się domy oraz obiekty użyteczności publicznej.


Czoło

Czoło (czes. Čelo, niem. Kammsteig, ok. 1275 m n.p.m.) – szczyt w głównej grani Karkonoszy, wschodnie zwieńczenie Kowarskiego Grzbietu.
Na zachodzie płytka przełęcz Siodło oddziela go od Skalnego Stołu. Na południowym wschodzie stromo opada ku Przełęczy Okraj.
Zbudowany ze skał metamorficznych wschodniej osłony granitu karkonoskiego – głównie łupków łyszczykowych i gnejsów z wkładkami amfibolitów i łupków kwarcowych. Grzbietem biegnie granica polsko-czeska.
Poniżej szczytu, na wysokości 1200 m n.p.m. znajduje się startowisko paralotniowe, cenione ze względu na znaczną deniwelację i możliwość wykonywania długich przelotów. 

Tabaczana Ścieżka

Tabaczana Ścieżka – dawna droga przemytnicza w Karkonoszach, służąca w I połowie XIX wieku przemytnikom szmuglującym z Austrii tytoń  na Śląsk; dziś szlak turystyczny (znaki zielone) długości około 3 km. Wiedzie zboczem Kowarskiego Grzbietu z Przełęczy Okraj (1046 m n.p.m.) do opuszczonej osady Budniki, położonej na wysokości ok. 850 m n.p.m. Z Budnik przemytnicy różnymi ścieżkami kierować się mogli w stronę Karpacza albo Kowar. Najwyższy punkt trasy między Okrajem a Budnikami znajduje się na wysokości 1112 m n.p.m.


Skalny Stół 2

Skalny Stół (czes. Tabule, Klepý, niem. Tafelstein) – najwyższy szczyt Kowarskiego Grzbietu w Karkonoszach, na jego zachodnim krańcu, na granicy polsko-czeskiej; wys. 1282 m n.p.m..


Zbudowany ze skał metamorficznych należących do wschodniej osłony granitu karkonoskiego, głównie łupków łyszczykowych, miejscami z granatami, podrzędnie z gnejsów z wkładkami amfibolitów i łupków kwarcowych. Na szczycie i pod nim niewielkie skałki.

Ze szczytu roztacza się rozległy widok na wschodnie Karkonosze, Kotlinę Jeleniogórską, Rudawy Janowickie, Góry Kaczawskie i okolice.