Totenburg

Mauzoleum w Wałbrzychu – mauzoleum upamiętniające 170 tys. Ślązaków, którzy zginęli podczas I wojny światowej, ofiary wypadków w kopalniach oraz 25 lokalnych bojowników ruchu narodowo-socjalistycznego.

Mauzoleum w Wałbrzychu powstało w latach 1936–1938 według projektu Roberta Tischlera z inicjatywy Ludowego Związku Opieki nad Niemieckimi Grobami Wojennymi.

Budynek mauzoleum ma kształt zbliżony do kwadratowej warowni o wymiarach ok. 24x27 m i wysokości ok. 6 m. Wejście wiodło do zamkniętego portyku okalającego kwadratowy, arkadowy dziedziniec. Portyk i krużganki były podpiwniczone. Dodatkowe wejścia były umieszczone w bocznych ścianach portyku i prowadziły do niewielkich kwadratowych mastab, które zwieńczono rzeźbami zrywających się do lotu orłów spoczywających na kamiennych kulach ze swastykami. Elewacje budowli oraz arkady wykonano z wapienia triasowego z rejonu Gogolina[1], natomiast gzymsy i portale z piaskowca górnokredowego z Łącznej

Sklepienie krużganka pokrywała marmurowo-złota mozaika zaprojektowana przez H. Mühlena z Monachium. Posadzkę krużganków wyłożono granitem karkonoskim, a dziedziniec kocimi łbami. W centrum dziedzińca stanęła metalowa kolumna ze zniczem zaprojektowana przez Ernsta Geigera i odlana w zakładach Würtembergische Metallwarenfabrik Geislingen-Steige. Na cokole znajdowały się cztery lwy z otwartymi paszczami inspirowane rzeźbą Lwa Brunszwickiego. Były to lwy ryczące i oznajmiające zmartwychwstanie poległych w dniu Sądu Ostatecznego. Kolumna była zdobiona ornamentem sieciowym i liśćmi dębu – germańskim symbolem zwycięstwa. Znicz podtrzymywały rzeźby trzech nagich młodzieńców. Bogata ikonografia wałbrzyskiej kolumny wyróżniała się na tle rzeźby III Rzeszy, operującej prostą symboliką. Przed mauzoleum znajdował się plac defiladowy z masztami na flagi.

Totenburg jest ostatnim tego typu obiektem w Europie, z którym wiąże się typowa dla III Rzeszy pełna mistycyzmu mroczna historia. 

 

"Wrócimy..."

Wenceslaus

WENCESLAUS- w  1930 roku wieś Ludwikowice Kłodzkie musiała się zmierzyć z tragedią jaka dotknęła tutejszych pracowników kopalni „Wenceslaus”. Wybuch, który w niej nastąpił pochłonął 151 istnień ludzkich. Po tym incydencie prace w kopalni zostały wstrzymane na trzy lata, jednak gdy wydobycie  znowu  się zaczęło, szybko okazało się, że jego koszty są zbyt wysokie, a ryzyko wybuchu gazu zbyt duże. Kopalnia została zamknięta, a wkrótce w jej budynkach powstała fabryka amunicji.

II wojna światowa odcisnęła swoje piętno również na Ludwikowicach. W 1942 na terenie wsi założono dwa obozy pracy. Ich więźniowie (zarówno mężczyźni jak i kobiety) mieli pracować w fabryce amunicji. Zatrudnienie znalazł tu też część byłych górników. Fabryka funkcjonowała pod nazwą Moeltke- Werde i należała do koncernu chemicznego DAG- Alfred Nobel- Dynamit Aktien Gesselschaft.
O ogromie całego przedsięwzięcia daje pojecie fakt, że pomimo rozbiórki części kompleksu w 1996 roku, jego pozostałości wciąż są imponujące. Nie wiadomo co stało się z pracownikami fabryki oraz więźniami obozu po ich zamknięciu. Wysoce prawdopodobne wydaje się, że zostali oni wymordowani i zasypani w którymś z wyrobisk.

Oprócz pozostałości budynków dawnej kopalni, a potem zakładów zbrojeniowych, w okolicy można się natknąć na inne ciekawe obiekty. Jak choćby potężne pozostałości magazynów na zboczach Góry Władyka oraz czegoś w rodzaju baraków z płaskimi dachami zamaskowanymi drzewami i ziemią. Oprócz tego zobaczyć tu można wielki budynek stojący kilkadziesiąt metrów od drogi do Jugowa, po prawej stronie. Jego front przypomina willę, natomiast tył jest solidnym bunkrem. Również piwnice są tu bardzo obszerne, obetonowane i wzmocnione. Nie wiadomo do dziś jakie było przeznaczenie tego budynku.

Najbardziej jednak znanym i przyciągającym ciekawskich obiektem jest tzw. „muchołapka”, czyli ogromna żelbetonowa konstrukcja, której pozostałości do dziś stoją na terenie byłej fabryki w Ludwikowicach. Jej przedziwny kształt wciąż wywołuje fale spekulacji  na temat jej przeznaczenia. Oprócz teorii związanej z UFO, pojawiły się głosy łączące „muchołapkę” z doświadczeniami jakie prowadzili Niemcy nad startującymi obiektami przypominającymi spodki. Górnicy twierdzą, że są to poprotu pozostałości kopalnianej chłodni, nie umieją jednak wyjaśnić dlaczego zatem na zwykłej chłodni znajdują się zwieszenia siatki maskującej, czy też dlaczego tutejsze podziemia zostały tak solidnie wykonane.

Ciekawy jest również fakt, że jeszcze niedawno polskie wojsko podczas oczyszczania terenu wywoziło steki kilogramów amunicji schowanych pod ziemią przez Niemców.

Muchołapka

Inne obiekty naziemne

Sanktuarium Maryjne

Sanktuarium Maryjne w Grodowcu - pielgrzymkowy zespół kościelny w Grodowcu należy do najważniejszych tego typu obiektów w granicach diecezji zielonogórsko–gorzowskiej.

W skład zespołu kościelno–pielgrzymkowego wchodzi kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela (wzmiankowany w XIII wieku), kaplica Góry Oliwnej, Kalwaria z XIX wieku, oddalona ok. 500 m od świątyni, monumentalne schody wraz z tarasami, murem oraz rzeźbą figuralną z XVIII/XIX wieku.

Obecny barokowy kościół parafialny wybudowano w latach 1702-24, wykorzystując mury starszego kościoła z lat 1591-1602. Najstarszą częścią jest środkowa nawa chóru. Kościół jest budowlą halową wzniesioną na planie prostokąta, 3-nawową, z wąskim prezbiterium. Monumentalna neogotycka wieża pochodzi z 1856, wzniesiona jest na planie ośmioboku, jej wysokość wynosi 40 metrów. Wieża wzniesiona została w miejscu wcześniejszej, rozebranej w 1835. Bryłę kościoła pokrywa dwuspadowy dach o połaciach z blachy miedzianej.

Budowla ma prostokątną przybudówkę od strony wschodniej, w której mieści się zakrystia. Od strony południowej, na drugiej osi od wschodu oraz na osi piątej znajdują się dwie kruchty. W kruchcie zachodniej (tzw. baptysterium), w narożach balustrad, znajdują się figury Najświętszej Marii Panny i św. Jana Nepomucena z około 1749. W niszy piwnicznej pod schodami znajduje się kaplica pod wezwaniem św. Aleksego z połowy XVIII wieku. Nawę główną nakrywa 6-przęsłowe sklepienie kolebkowe z lunetami, a nawy boczne sklepienia żaglowe. Wnętrze kościoła jest późnobarokowe, pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku. W świątyni znajduje się 8 ołtarzy.

Przy ołtarzu głównym znajduje się cudowna figura Matki Bożej Grodowieckiej (Matka Boża przedstawiona jest jako dziecko). Rzeźba ta mierzy ok. 100 cm wysokości. Można w niej odnaleźć cechy późnogotyckie. Po lewej stronie ołtarza głównego mieści się ołtarz boczny, poświęcony zaślubinom Najświętszej Marii Panny ze św. Józefem, po prawej zaś ołtarz Dobrej Śmierci, zwany także Umarłych. Pozostałe ołtarze boczne to: ołtarz św. Barbary (rokokowy), św. Jana Chrzciciela (późnobarokowy), chrztu Jezusa w Jordanie, Świętego Krzyża oraz ołtarz Czternastu Wspomożycieli (czyli św. Akacjusza, Barbary, Błażeja, Cyriaka, Dionizego, Erazma, Eustachego Rzymskiego, Idziego, Jerzego, Katarzyny Aleksandryjskiej, Krzysztofa, Małgorzaty, Pantaleona oraz Wita). Pod tym ołtarzem znajduje się grobowiec Barberiny Campanini von Cocceji. Ambona z przełomu XVII i XVIII wieku jest unikalnym dziełem snycerskim. Przedstawia ona sceny z życia Chrystusa: rozmnożenie chleba oraz Przemienienie Pańskie na górze Tabor.

Przy wejściu na schody południowe z połowy XVIII wieku, po obu stronach umieszczono figury św. Jana Nepomucena i Mikołaja z ok. 1736. W centrum placu usytuowana jest rzeźbiona w kamieniu grupa Ukrzyżowania. Zamknięcie podejścia zwieńczone jest bramą architektoniczną, która łączy się z Kaplicą Góry Oliwnej. W 1999 rozbudowano pobliskie schody zachodnie. Schody te wraz z wejściem były założeniem powstałym na przełomie XIX i XX wieku.